İLÇEMİZDE TARIM VE TARIMSAL FAALİYETLER

       Derik İlçesin üç tarafı dağlarla çevrili güneyinde uzun uzadıya çok geniş ve Suriye sınırına kadar uzanan bir ova mevcuttur.İlçenin doğu ve güneydoğu kesiminde Gap bahçeleri, batısında Korta bağları ve Haramya bahçeleri, kuzeybatısında Haramya zeytinliği, güney ve güneybatısında Dahl ile Tepebağ bahçeleri bulunur. İlçede yetiştirilen başlıca tarım ürünleri : Buğday, Arpa, Mercimek, Nohut, Pamuk, Zeytin, İncir, Nar, Ceviz, Badem, Antepfıstığı, Üzüm ile Kavun-Karpuz ve mevsim sebzeleridir. Derik'te ekilebilir tahmini alan 970.000 dekardır. Bu ekilebilir alanın büyük bir kısmında Buğday, Arpa ve Mercimek ekimi yapılmaktadır. İlçede uygulanan üretim tekniklerinin ilkelliği yüzünden tarımsal üretimdeki dekara verim oldukça düşüktür. 

    Yeniliklere açık olmayan, modern tarım tekniklerini kullanmayan üreticilerin verimleri Türkiye ortalamasının altında olmasını bırakın, ortalamadan her yıl negatif yönde uzaklaşmaktadırlar. Teknik elemanların sondaj konusundaki yoğun çiftçi ziyaretleri ve Ziraat Bankasının olumlu yaklaşımı sonucu bir çok çiftçi tarlalarına sondaj vurarak açtıkları kuyulardan su çıkararak sulu tarıma geçmiştir. Bu sefer orataya sulu tarım üretim kültürünün,bilgisinin yokluğu sorun olmuştur. 

    Sulu tarım üretim teknikleri konusunda çiftçilerin hazırlıksız oluşu, yörede yol gösterici konumunda olan ve sulu tarım üretim teknikleri konusunda yeterli bilgiye sahip olan teknik elemanların olmaması ve mevcut olan teknik elemanların yeterli olamayışı,çiftçilerin sulu tarımdan ekonomik yönden yeterince faydalanmadıkları gerçeğini orataya koymuştur. İlk başta yeraltı su kaynaklarının sondaj vurularak çıkarılması için olağanüstü destek veren Ziraat Bankası Derik şubesi bugün için bu krediyi artık kullandırmak istememektedir. Çiftçilerin ve mevcut teknik elemanların sulu tarım konusunda yeterli bilgi birikimine sahip olamayışları ve yöredeki elektrik enerjisinin düzensiz ve yetersiz oluşu nedeniyle hedeflenen-arzulanan sulu tarımdaki ekonomik canlanma yakalanamamıştır.Bu durum Ziraat Bankasından kredi kullanan çiftçilerle bankayı karşı karşıya getirmiştir. İlçede durum böyle iken bir çok icra-haciz olayının yaşanacağı kaçınılmaz olacaktır.
        
    Derik'te yapılan üretici ziyaretleri ve istatistiki çalışamalar sonucu zeytin varlığı 130.000 adet ağaçtır.Bunun 10.000 ağacı gençlik kısırlığı döneminde, 120.000 ağacı ise verim çağındadır.Derik ilçesi yetiştirilen zeytin, üzüm ve incir yönünden meşhurdur. Derik bu meyvelerle adeta özdeşleşmiştir. Bunların arasında zeytinin önemi daha büyüktür.Yetiştirilen zeytin çeşitlerinden (halhali, zoncık, beloti, mavi, melkebazi..vs.) özellikle halhali çeşidi dikkat çekici ve en önemlisidir. Halhali zeytin çeşidinin Dünyadaki orjini Derik ilçesi olup, ilçede üretilen zeytin çeşitleri arasında üretim bakımından birinci sırada yer alır. 33% yağ oranına sahip halhali, yağlık bir çeşit olmasına rağmen yeşil kırma sofralık olarak tüketilmektedir. Derik için efsanevi bir çeşit olan halhali zeytini mitolojik bilgilere göre 8000 yıldan beri Derik'ten dünyaya yayılmaktadır. Uzun ömürlü hata bazı bilim adamlarınca ölümsüz diye tarif edilen zeytin, tahminimize göre geçmişi 8000 yıldan fazla olduğu yönündedir. Derik'teki iklim özelliği her nekadar karasal iklim özelliğindeyse de meteorolojik veriler ışığında Derik ikliminin karasal iklim değilde, akdeniz iklimi ile karasal iklim arasında geçit bölge olduğu gerçeği karşımıza çıkmaktadır.Bu iklim özelliği sayesinde ilçede bir çok sebze ve meyve yetişmektedir.
        Derik'te yaklaşık 20.000 dekar bağ alanı olduğu tahmin edilmektedir. Bağ alanı devamlı olarak artış göstermektedir. Üretilen üzümler sofralık ve şıralık olarak tüketilmektedir. Son yıllarda bazı üreticilerin dinen günah demelerine rağmen Derik'te üretilen üzümün bir kısmı Diyarbakır, Şanlıurfa ve Gaziantep'teki üzüm işleme sanayisine hammadde olarak gitmektedir. Yetiştirilen üzümün geriye kalan kısmı ise ilçe merkezi ile çevre il ve ilçelerde ( Kızıltepe, Mardin, Viranşehir, Diyarbakır...) sofralık olarak tüketilmektedir. Üreticiler tüketimleri için elde ettikleri şırayı pekmez, pestil, sucuk ve kısmen şarap olarak değerlendirmektedirler.
        Yine ilçede üretilen ve Derik İnciri olarak bilinen incir, ilçe merkezi ile köylerde, çevre il ve ilçelerde pazarlanmaktadır.Bugün için Derik inciri pazarda ısrarla aranan incirler arasında birinci sırada yer almaktadır.Derik İnciri sofralık ve (kışın yemiş olarak tüketilmek üzere) kurutmalık olarak değerlendirilmektedir. İlçede kapama incir bahçeleri bulunmamaktadır. İncir karışık meyve bahçeleri içinde başta merkezdeki bahçeler olmak üzere Ofi, Kataro, Telbisim köylerinde ve az miktarda Zorava köyünde üretilmektedir.
        Derik'te üretilen Buğday, Arpa ve Mercimek üretim alanı içerisinde en büyük paya sahiptir. bilinçsizce yapılan üretim ile dekara verim oldukça düşüktür. Elde edilen ürünler ihtiyaçlar ayrıldıktan sonra piyasada satılmaktadır. Bu ürünlerin bir kısmı devlete bir kısmı tüccara satılmaktadır. Buğday, TMO.tüccar ve vatandaşa satılmaktadır.Arpa, az miktarda TMO ile tüccara satılamakta, bir kısmı hayvan üreticileri tarafından satın alınmaktadır. Mercimekte ise tüccar birinci alıcı durumundadır. Az miktarda TMO ve vatandaş almaktadır.
Derik'te üretilen pamuk Çukobirlik ve tüccarlara satılmaktadır. Bu kadar geniş bir üretim çeşidine rağmen hiç bir bitki desenine göre sanayi gelişmemiştir. Derik'te maddi durumu iyi olanlar girişimci kimliğine bürünmemiş ve ilçede yatırım yapma gayret ve çaba içerisine girmemiştir.

İLÇEMİZDE HAYVANCILIK

        Derik'te hayvan varlığı küçümsenemeyecek kadar büyüktür. Bu hayvan varlığı küçükbaş ve büyükbaş olarak bölünmüştür.Ova kesiminde çoğunlukla büyükbaş,dağ köylerinde küçükbaş hayvan varlığı hakimdir. İlçede halk arasında mandıra ve şirket olarak adlandırılan süt toplama merkezleri ilçeden topladıkları sütü başka illere götürerek işlemektedir. 

        Tamamen doğal koşullarda elde edilen sütten yapılan yoğurt ve peynirin tadı adeta bağımlılık yaratmakta ve devamlı aranmaktadır. Bugün için Derik Peyniri muhtelif zamanlarda Ankara. İstanbul, İzmir, Adana, Mersin, Antalya, Nevşehir, Niğde, Kayseri gibi bir çok merkezlerde pazar bulmaktadır. Derik Yoğurdu yine peynir gibi bir çok yerleşim biriminde pazar bulmaktadır. Tarımda olduğu gibi Hayvancılıktada kooperatifçilik ve girişimcilik gelişmemiş, elde edilen ürünler başka merkezlere götürülüp işlenmektedir. Yine devamlı olarak Derik'ten yurtiçine ve bazen yurtdışına canlı hayvan sevkiyatı yapılmaktadır. 

        Derik'teki hayvan varlığının %70-80 i dağ köylerinde yoğunlaşmıştır. Dolayısıyla dağ köylerinin tek geçim kaynağı alternatifsiz olarak hayvancılık olmuştur. Ova köylerinin geçim kaynaklarının başında tarımsal üretim gelmektedir. Daha sonra hayvancılık ve az miktarda Irak'tan getirilen petrolün taşımacılığı gelmektedir. Hayvancılıktaki bilinçsiz üretim tarımsal üretimdeki akibeti yaşamaktadır.

İLÇEMİZDE TİCARET VE TİCARİ DURUM        

        Derik'te ticaret kısır bir döngüde oluşmaktadır. Ticaretin hemen hemen hiç olmayışı esnaf vatandaşın belini bükmüştür. Derik'teki malların pahalı olduğu görüntüsü ilçeye bağlı köyleri Derik'ten uzaklaştırmış ve alışverişlerini tümü ile Kızıltepe ve Viranşehir'e kaydırmıştır. Genel anlamda Derik'te ticaret bitmiştir denilebilir. 

        İlçeye sıcak para girişinin kıt oluşu ve diğer etmenler sonucu bir çok esnaf vatandaşın göç etmesine neden olmuştur. Çok eski bir yerleşim ve ticaret merkezi olmasına rağmen, Derik modern ilçe olma yönünde hemen hemen hiç bir ilerleme kaydedememektedir. Böylelikle Derik tarihi geçmişine rağmen hiçte haketmediği koca bir köy görüntüsünden kendisini bir türlü kurtaramamıştır. Kocaman köy olmasının nedeni, devletin hiç yatırım yapmayışı yanında ilçe zenginlerinin de ekonomik olarak kıbırdamayışı başlıca etkenlerdendir. Bugün için Derik'te ticaret ilçe merkezinde görev yapan devlet memurlarının yaptığı harcamalar ile döndüğünü söylemek hiçte yanlış değildir.

İLÇEMİZİN SANAYİİ

         İlçedeki sanayinin hemen hemen hiç olmadığını söyleyebiliriz. Bugün Derik'te sanayi alanında üretim çok az sayıda sanatkar mevcuttur. İlçeye Küçük Sanayii Sitesi inşaa edilebilir. Bu ve bunun gibi eksiklikleri gidermenin belkide tek yolu girişimcilerin eksikliği veya ortaya çıkmamalarıdır.